စုံစီနဖာ၊အတိုအထြာရြာ

Chord မ်ား၏သဘာဝသံမ်ား (၀င္းကို)

 

Major chords

ဂီတပညာရွင္ပဲျဖစ္ျဖစ္ ၊ ဂီတပညာရွင္မဟုတ္သူဘဲျဖစ္ျဖစ္ Major chord အသံကိုၾကားတဲ့အခါ သာယာၾကည္ႏူးမႈကို ျဖစ္ေစပါတယ္ ။
Major chord သံဟာ ေတာက္ပျခင္း ၊ရႊင္လန္းျခင္း ၊ေပ်ာ္ရႊင္ျခင္းကိုျဖစ္ေစတယ္လို႔ ေခတ္အဆက္ဆက္ ဂီတပညာရွင္မ်ားကလည္း ေထာက္ခံၾကပါတယ္ ။ 
Love song အမ်ားစုကိုလည္း Major key ျဖင့္ေရးသားေလ့ရွိပါတယ္ ။ ႏိုင္ငံျခားရုပ္ရွင္ေတြမွာလည္း ေနာက္ခံေတးဂီတကို သတိထားၾကည့္ပါ ။ 
ခ်စ္သူႏွစ္ေယာက္ၾကည္ႏူးတဲ့အခါ ၊ သာယာတဲ့မနက္ခင္းတစ္ခုကိုျပတဲ့အခါ ၊ အဓမၼကို ဓမၼကအႏိုင္ရတဲ့အခါ ၊ အဆိုးဘက္ကေန အေကာင္းဘက္ကို 
ဦးတည္သြားတဲ့အခါ ေမဂ်ာသံကို တီးခတ္ေလ့ရွိပါတယ္ ။
 

Minor chords

ေယဘုယ်အားျဖင့္ Minor chord ဟာ ညိႈးငယ္လြမ္းဆြတ္ျခင္း၊ မႈန္မႈိင္းျခင္း ၊ စိတ္အားငယ္ျခင္း ၊ တမ္းတျခင္းကို ျဖစ္ေပၚေစပါတယ္ ။ ေတာင့္တျခင္းရဲ႕အသံတစ္ခုလို႔ လည္းဆိုၾကပါတယ္ ။ တစ္ခါတစ္ရံမွာလည္း ေပါက္ကြဲျခင္း ၊ မေက်နပ္ျခင္း ၊ ရုန္းကန္ျခင္းအသြင္ကိုေဆာင္ပါတယ္ ။ ဒါေၾကာင့္ အလြမ္းသီခ်င္းမ်ားႏွင့္ ေရာ့ခ္သီခ်င္းအမ်ားစုကို 
Minor key မ်ားျဖင့္ ေရးဖြဲ႔ၾကတာေတြ႔ရပါလိမ့္မယ္ ။ 
 

Diminished chords

Diminished ေတြကေတာ့ ကဏေကာဇသံေတြပါ ။ သာယာနာေပ်ာ္ဖြယ္မရွိသလို ခံစားရပါတယ္ ။ ဂီတမွာ Diminished key ရယ္လို႔မရွိပါဘူး ။
chord ကိုလည္း တစ္ခါတစ္ရံသာ အသံုးျပဳၾကပါတယ္ ။ သာယာနာေပ်ာ္ဖြယ္မရွိ ဆန္႔က်င္ဘက္အသံျဖစ္လို႔ ... ေအာ္ကလီဆန္ျခင္း ၊ အလန္႔တၾကားျဖစ္ေစျခင္း ၊
သည္းထိတ္ရင္ဖိုျခင္း ... စတဲ့အေျခအေနေတြမွာ ရုတ္တရက္အသုံးျပဳေလ့ရွိပါတယ္ ။ ရထားသံလမ္းမွာၾကိဳးတုပ္ခံထားရတဲ့ ေကာင္မေလးအနားကို ရထားေရာက္လာတဲ့အခါမ်ိဳး ၊ လူသတ္သမား ဘြားကနဲေပၚလာတဲ့အခါမ်ိဳး ၊ Tom ကိုေတြ႔လိုက္လို႔ Jerry လန္႔သြားတဲ့အခါမ်ိဳးေတြမွာ ဒီအသံကိုၾကားရပါလိမ့္မယ္ :)
 

Augmented chords

Augmented chord ကိုေတာ့ ခန္႔မွန္းရခက္ပါတယ္ ။ ေယဘုအားျဖင့္ သာယာနာေပ်ာ္ဖြယ္မျဖစ္ဆံုးလို႔ သတ္မွတ္ပါတယ္ ။ ဒါေပမယ့္ ေမွာ္ဆန္တဲ့သေဘာလည္းပါဝင္ပါတယ္ ။ ဆို႔နင့္ျခင္း ၊ အလိုမက်ျခင္း ၊ ရႈပ္ေထြးျခင္းေတြႏွင့္ ျပည့္ႏွက္ေနတဲ့အခါမ်ိဳး ၊ ဝမ္းနည္းေၾကကြဲျခင္းမ်ားရဲ႕ အဆံုးစြန္းေသာအေျခအေနမ်ိဳးမွာ ေတြ႔ရတတ္ပါတယ္ ။ သူ႔ရဲ႕ထူးျခားခ်က္ကေတာ့ သူ႔ကို V-chord အျဖစ္ထားျပီး (Root) I-chord ကိုျပန္သြားႏိုင္ပါတယ္ ။ ဒါေၾကာင့္ အေမွာင္ဆံုးမွ အလင္းဘက္ကို ကူးေနတဲ့အသံအျဖစ္လည္း 
သတ္မွတ္ႏိုင္ပါတယ္ ...... ။ 
 
(ဒါေတြက ေယဘုယ်သေဘာေတြပါ ။ Major key ႏွင့္အလြမ္းသီခ်င္းမေရးရဘူး ၊ Minor key ႏွင့္ေပ်ာ္ရႊင္မႈေတြ ဖန္တီးလို႔မရဘူးရယ္လုိ႔ သေဘာမပါပါဘူး ။
Melody / chord progression / tempo ... စတာေတြအေပၚမွာလိုက္ျပီး သီခ်င္းတစ္ပုဒ္ရဲ႕ခံစားမႈဟာ ေျပာင္းလဲေနမွာပါ ။ စိတ္ခံစားမႈသေဘာေတြျဖစ္လို႔ 
ခင္ဗ်ားတို႔ၾကိဳက္သလို ခံစားႏိုင္ပါတယ္ ... လို႔) Win Ko
 
 

ေခတ္ေပၚသီခ်င္းတစ္ပုဒ္ရဲ႕ ဖြဲ႔စည္းမွဳ (ေရႊဦးစ)

သီခ်င္းတစ္ပုဒ္ကိုေလ့လာၾကည့္ရေအာင္..သူငယ္ခ်င္းတို႔
သီခ်င္းတစ္ပုဒ္ကို အဓိကအစိတ္အပိုင္း ၃ ခုနဲ႔ဖြဲ႕စည္းထားၾကတယ္
၁.စာသား(lyric) ၂. သံစဥ္(melody) ၃. ေနာက္ခံဂီတ (background music) ..အဲဒီ ၃မ်ိဳးပါပဲ။
နဲနဲေလးထပ္ေျပာၾကည့္မယ္။

၁.စာသား(lyric)
စာသားကေတာ့သီခ်င္းထဲကစကားလံုးေတြ၊၀ါက်ေတြပါပဲ။ အဲဒီစာသားေတြက
ဇာတ္လမ္းေလးေတြျဖစ္ခ်င္ျဖစ္မယ္၊ခံစားခ်က္စာစုေလးေတြျဖစ္ခ်င္ျဖစ္မယ္၊အဲဒီစာသားေတြဟာလည္း
အသံအတိုအရွည္metreရွိျပီးနဲ႔ကာရန္ေလးေတြနဲ႔ျဖစ္တတ္တယ္။

၂.သံစဥ္(melody)
သံစဥ္ကေတာ့ သူငယ္ခ်င္းတို႔ဆိုိုညည္းတဲ့ေတးသြားေလးပါပဲ။သူက note ေတြတန္ဖိုးအမ်ိဳးမ်ိဳးနဲ႕                                                     တြဲစပ္ထားၾကတာပါ။သီခ်င္းတစ္ပုဒ္ရဲ႔စာသားေလးကိုဆိုညည္းလိုက္တာဟာသံစဥ္ကိုစာသား                                        နဲ႔တြဲဆိုလိုက္တာပဲေပါ့။

၃.ေနာက္ခံဂီတ(Background music)
ေနာက္ခံဂီတကေတာ့ တီး၀ိုင္းရဲ႔ဂီတပညာရွင္ေတြအတူတကြတီးထားၾကတာပါ။
အဲဒီေနာက္ခံဂီတကေတာ့သံစဥ္စာသားကိုေထာက္ပံ့ေပးျပီး၄င္းတို႔နဲ႔တသားတည္းျဖစ္ေစပါတယ္။

အဲဒီေတာ့သီခ်င္းရဲ႕ အဆာပလာ ၃ မ်ိဳးမွာ စာသားနဲ႔သံစဥ္ကေတးေရးသူတစ္ေယာက္                                  အတြက္ေတာ့ပိုအေရးၾကီးပါတယ္။
သံစဥ္နဲ႔စာသားတို႔ရဲ႕အားေကာင္းမွဳေၾကာင့္ သီခ်င္းဟာေပါက္သြားတတ္ပါတယ္။
ေနာက္ခံဂီတအတြက္ကေတာ့ပူပန္မွဳသိပ္ထားစရာမလိုပါဘူးဒါကတီးတဲ့ပညာရွင္ေတြက
အဆင္ေခ်ာေအာင္လုပ္သြားႏုိင္ၾကပါတယ္။အခုေျပာခဲ့တာေတြဟာသီခ်င္းတစ္ပုဒ္ရဲ႕                                          အဓိကေခါင္းစဥ္ၾကီးေတြပါ။
ထပ္မံျပီးေတာ့သီခ်င္းမွာပါတဲ့အစိတ္အပိုင္းေတြကို ထပ္ျပီးအေသးစိတ္သိဖို႔လိုပါေသးတယ္။
Song parts ေတြလို႔ေခၚရမွာေပါ့။
Song Parts ၇ မ်ိဳးရွိပါတယ္။အဲဒါေတြကေတာ့..

1.Introduction( I )
2.Verse (V)
3.Pre-Chorus  (PC)
4.Chorus (C)
5.Bridge (B)
6.Solo (S)
7.Outro (O)  တို႔ျဖစ္ၾကပါတယ္။ေခတ္ေပၚေတးဂီတေတြဟာအဲဒီအစိတ္အပိုင္းေတြနဲ႔ဖြဲ႔စည္းၾကပါတယ္။
သီခ်င္းတိုင္းကိုေတာ့ဒါေတြအားလံုးပါရမယ္လို႔မဆိုလိုပါဘူး။ သီခ်င္းေတာ္ေတာ္မ်ားမ်ားဟာverse နဲ႔ chorus ပဲပါတဲ့
ရုိးရုိးရွင္းရွင္းသီခ်င္းေတြလည္းရွိၾကတာအမ်ားၾကီးပါ။ ဒါေပမယ့္ ဒီကေန႔ေခတ္သစ္ရဲ႕ခ်ဲ႕ထြင္မွဳကိုရွင္းျပလိုရင္းျဖစ္ပါတယ္။

အဲဒီေတာ့ song parts ၇ မ်ိဳးကိုတစ္ခ်က္ခ်င္းၾကည့္ရေအာင္..
1.Introduction : သူ႔ကို intro လို႔လည္းေခၚၾကပါတယ္။ music သက္သက္ပဲတီးတာပါ vocal မပါဘူး။သီခ်င္းရဲ႕
အစပိုင္းမွာမိတ္ဆက္အေနနဲ႔၀င္တာပါ။ ( intro မပါတဲ့ခၽြင္းခ်က္ရွိတဲ့သီခ်င္းေတြလည္းရွိပါတယ္)။

2.Verse : verse ကေတာ့ သီခ်င္းစဆိုတဲ့အပိုဒ္ပါ။ ဒါေပမယ့္ရွားရွားပါးပါး chorus နဲ႔စတင္ျပီးဆိုတဲ့သီခ်င္းေတြ လည္းရွိပါတယ္။ဒါေပမယ့္ 95% ေသာ
hit song ေတြကေတာ့ ပထမဆံုး verse အပိုဒ္နဲ႔စတင္သီဆိုၾကတာခ်ည္းပါပဲ။ သီခ်င္း တစ္ပုဒ္မွာ verse အပိုဒ္ ၂ ပိုဒ္ကေန ၄ ပိုဒ္အထိ ပါတတ္ပါတယ္။
verse အပိုဒ္ဟာ အျဖစ္အပ်က္တစ္ခုရဲ႕ဇာတ္လမ္းေလးျဖစ္ခ်င္ျဖစ္ေနမယ္ ဒါမွမဟုတ္ စကားလံုးအလွေလးေတြနဲ႔ခ်ယ္မွဳန္းထားတာလည္းျဖစ္ႏုိင္ပါတယ္။
verse ရဲ႕ သံစဥ္ေတြဟာအတူတူပဲျဖစ္ျပီး စာသားေလးေတြသာေျပာင္းလဲသြားတာပါ။

3.Pre-Chorus : pre-chorus ကေတာ့ ခၽြင္းခ်က္တစ္ခုပါ။ သူ႕ကို သံုးလည္းရသလိုမလိုအပ္ရင္ေတာ့မသံုးပဲ ေနႏုိင္ပါတယ္။ အမ်ားအားျဖင့္ verse ျပီးရင္
chorus ကိုတက္သြားၾကတာမ်ားပါတယ္။ ဒါေပမယ့္ကို pre-chorus ကိုဘယ္လိုေနရာမွာသံုးသလဲဆ္ိုေတာ့
verse အပိုဒ္မွာ low note ေတြသံုးထားတယ္။ ဒါေပမယ့္ chorus မွာေတာ့ high note ေတြသံုးထားတဲ့အခါ melody ကူးေျပာင္းတာ
ေခ်ာေမြ႔ေစဖို႔ medium note ေလးေတြနဲ႔ pre-chorus ကို ခံျပီးမွ chorus ကိုတက္ၾကပါတယ္။အဲဒီေတာ့ စာသားအကူးအေျပာင္းလည္းေခ်ာေမြ႔သြားတာေပါ့။

4.Chorus : chorus ကေတာ့သီခ်င္းတစ္ပုဒ္ရဲ႕ melody အရ ေရာ lyric အရေရာ စိတ္လွဳပ္ရွားဖို႔အေကာင္းဆံုးအပိုဒ္ပါ။ အမ်ားအားျဖင့္ သီခ်င္းရဲ႕ title စာသားေတြ၊
နားဆင္သူကိုဖမ္းစားမယ့္စာသားေတြ ပါ၀င္ၾကျပီးေတာ့ ၂ ၾကိမ္ ထက္မက ေက်ာ့ျပီးသီကံုးၾကတယ္။ သီခ်င္းရဲ႕ title တို႔ဘာတို႔ဆိုတာကစိတ္ထဲမွာနားစြဲေစတဲ့
အပိုဒ္ေတြေပါ့။ chorus ကိုသီခ်င္းတစ္ပုဒ္မွာ အနည္းဆံုး ၃ ၾကိမ္ေလာက္ေတာ့ေက်ာ့ျပီးဆိုၾကတယ္။ chorus ရဲ႕ စာသား(lyric)၊ သံစဥ္ (melody)၊ ေနာက္ခံဂီတ ( background music)
ေတြဟာ ထပ္ေက်ာ့တိုင္းတူညီတတ္ၾကတယ္။ အဲ..ခၽြင္းခ်က္ကေတာ့ပိုျပီး ဆြဲေဆာင္မွဳျဖစ္ေအာင္ chorus တစ္ခုလံုးကိုေျပာင္းလဲေရးစပ္ထားတဲ့ outro chorus ကေတာ့ chorus ကေန
ကြဲျပားခ်က္တစ္ခုေပါ့။

5. Bridge : Bridge ကို ပံုစံ ၂ မ်ိဳး ရည္ရြယ္ခ်က္ ၂မ်ိဳး နဲ႔ေရးၾကပါတယ္။ အဲဒီေတာ့ Bridge  ၂ မ်ိဳးလို႔သတ္မွတ္လိုက္ရေအာင္။
Bridge ကိုအထူးအသံုးမ်ားတာကေတာ့ Verse/Chorus သီခ်င္းမ်ိဳးမွာေရးသားေလ့ရွိၾကပါတယ္။ေနာက္ပံုစံတစ္မ်ိဳးအသံုးျပဳပံုကေတာ့
Verse/Bridge ပံုစံပဲျဖစ္ပါတယ္။ အဲဒီမွာသီခ်င္းရဲ႕ဆြဲေဆာင္တဲ့စာသားေတြ၊ေခါင္းစီးစာသားေတြကို Verse/Chorus အမ်ိဳးအစားမွာၾကေတာ့
Chorus မွာေရးသားေလ့ရွိၾကတယ္။ Verse/Bridgeဆိုတဲ့ အမ်ိဳးူအစားမွာၾကေတာ့ Verse မွာပဲ အဲဒီစာသားေတြကိုေတြ႔ရတယ္။
ပထမအမ်ိွဳးအစား Bridge ကိုေတာ့ နားေထာင္သူပရိတ္သတ္အတြက္အသစ္အဆန္း ျဖစ္ေစဖို႕ရာ သီခ်င္းရဲ႕တစ္၀က္ေလာက္မွာ
ေရးသားေလ့ရွိပါတယ္။ Verse/Chorus song တစ္ပုဒ္မွာ သီခ်င္းတစ္၀က္ေလာက္ေရာက္ရင္ အရင္
Verse အပိုဒ္ရဲ႔သံစဥ္ကိုထပ္ျပီးနားမေထာင္ခ်င္ေတာ့ဘူး။ျငီးေငြ႔စရာျဖစ္လာတယ္။ဒါေၾကာင့္ Bridge ကိုေရးၾကတာ။သူ႕သံစဥ္က
Verse နဲ႔လည္းမတူဘူး၊Chorus နဲ႔လည္း ကြဲျပားတယ္။သံစဥ္စာသားအသစ္ေလးေတြေပါ့။ Verse နဲ႕ Chorus ၾကားမွာေခ်ာေမြ႔ေစတဲ့ေပါင္းကူးေလး
ဒါမွမဟုတ္ solo နဲ႕ေခ်ာေမြ႔ေစတဲ့ဆက္စပ္မွုေလးေပါ့။ဒုတိယအမ်ိဳးအစား Bridge ကိုသံုးတာကေတာ့
Chorus လံုး၀မပါတဲ့ Verse/Bridge အမ်ိဳးအစားပဲျဖစ္တယ္။Bridge က Verse နဲ႔ကြဲျပားျပီးသံစဥ္စာသားေရးထားေပမယ့္
ေခါင္းစီးစာသားေတြဘာေတြကိုေတာ့ Bridge မွာမထည့္ပဲ Verse မွာပဲပါရတယ္။ဒါက Chorus မဟုတ္ဘူး Bridge ဆိုတာကို
ျငင္းခံုခ်င္စရာေမးခြန္းေတြနဲ႔ပဲထားလိုက္ရေအာင္။ဂီတဆိုတာ အသစ္အသစ္ဖန္တီးမွဳေတြပဲမဟုတ္လား...။

6. Solo : ဒီေနရာမွာသီခ်င္းဆိုတာနားပါတယ္။ ဂစ္တာသမား(သို႔မဟုတ္) အျခားတူရိယာပညာရွင္တို႕
တစ္ကိုယ္ေတာ္လက္စြမ္းျပၾကပါတယ္။တီးလံုးခ်ည္းပဲေပါ့ဗ်ာ။

7 . Outro : ဒါကေတာ့သီခ်င္းရဲ႕ေနာက္ဆံုးဆိုတဲ့ chorus ကို ပိုျပီးဆြဲေဆာင္မွဳရွိေအာင္ melody ကိုေျပာင္းလဲ
သီဆိုတဲ့ chorus အပိုဒ္ပါ။

(ကဲ..သီခ်င္းေရးရင္..အဲဒီလို 7  မ်ိဳးပါခ်င္ပါမယ္။မပါရင္လဲမပါဘူး။ verse အပိုဒ္ခ်ည္းပဲ
ပါတဲ့သီခ်င္းေတာင္ရွိေသးေတာ့...ဖန္တီးမွဳတိုင္းဆန္းသစ္လို႔ ရပါတယ္လို႔ေျပာရင္း.....
{ေရႊဦးစ....---- ေခတၱ...အရူးရြာ။} )

 

Perfect note က ဘာေၾကာင့္ Perfect ျဖစ္ရတာလဲ(Perfect လို႔ဘာေၾကာင့္ေခၚရလဲ)....(ေရႊဦးစ)

အေတာ္ဦးေဏွာက္စားတဲ့ေမးခြန္းပါ။ဂီတသံေတြမွာPerfect tone ဆိုတာ
နားထဲမွာနား၀င္ပီယံအရွိဆံုးမို႔ သူကအေရးပါပါတယ္။ဒါဆိုဘာေၾကာင့္အေရးပါသလဲလို႔ေမးတာနဲ႔တူတူပဲလို႔မွတ္ရမွာေပါ့။
Staff လိုင္းေတြေပၚမွာ note 2 ခုကိုတျပိဳင္တည္းေရးတဲ့အခါ သူတို႔ 2 ခု အကြာအေ၀း
ကို interval လို႔ ေခၚၾကပါတယ္။ဥပမာ- Key C မွာၾကည့္ပါ။
Key note ျဖစ္တဲ့ C ကေန F ထိ ေရတြက္ၾကည့္ရင္ 4 ရပါတယ္။
G ထိေရၾကည့္ရင္ 5 ရပါတယ္။အဲဒီ ႏွစ္ခုက Perfect အကြာအေ၀းပါ။
C နဲ႔ F ကို Perfect 4th လို႔ေခၚျပီး C နဲ႔ G ကို Perfect 5th လို႔ ေခၚပါတယ္။
ျပီးေတာ့ ေနာက္ထပ္ perfect 2 ခုရွိေသးတယ္။ C နဲ႔ C ဆိုရင္ အကြာအေ၀း
မရွိလို႔ Perfect Unison လို႔ေခၚတယ္။ C ကေန ေနာက္ထပ္ Octave
ျဖစ္တဲ့ ေရတြက္ရင္ 8 ခုေျမာက္ C' အျမင့္သံလည္း Perfect ပါပဲ။
Perfect 8th ေပါ့။အဲဒီေတာ့အခုဒီေနရာမွာတျခား interval ေတြအေၾကာင္း
(Inversion ေတြအေၾကာင္း)မေျပာေတာ့ပါဘူး။အဲဒါသီးျခားေဆာင္းပါးအေနနဲ႔ ၀င္းကိုေရးေနပါတယ္။
အဲမွာျပည့္ျပည့္စံုစံုဖတ္ႏုိင္ပါတယ္။အဲဒီေတာ့ေမးခြန္းကိုျပန္လွည့္ရေအာင္။
Perfect သံေတြကိုဘာေၾကာင့္ Perfect လို႔ေခၚရတာလဲတဲ့။(ဟီးဟီး...
ေမးခြန္းကရီစရာမေကာင္းဘူးလား...ဒီအတိုင္းမွတ္ထားရင္ျပီးတဲ့ဟာကို..အရူး..)
ဒါကအသံေတြဆက္သြယ္တာနဲ႔ဆိုင္သြားျပီ။ Tone-Relation ေပါ့။
Natural C ရဲ႕အထက္ ေရတြက္လိုက္ရင္ 6 ခုေျမာက္မွာ A ရွိပါတယ္။
အဲဒီ A note ကိုနမူနာထားျပီးေျပာပါမယ္။တစ္စကၠန္႔မွာ A note ဟာ
တုန္ခါတဲ့ၾကိမ္ႏွဳန္း 435 ရွိပါတယ္။(440 နဲ႔လည္းတြက္ရင္ရပါတယ္။)။
အဲဒီေတာ့ A ကေန A ပဲရွိေနရင္ေျပာင္းလဲမွဳမရွိတဲ့အတြက္ 1:1 အခ်ိဳးပဲရပါတယ္။
အဲဒီ A ကို ပဲ ႏွစ္ဆတုန္ခါလိုက္ရင္ သူ႔ရဲ႕ Octave တစ္ဆင့္ျမင့္သံ A (ၾကိမ္ႏွဳန္း 870)
ရပါတယ္။ဒါေၾကာင့္အခ်ိဳးက 435:870 ဆိုေတာ့ 1:2 ျဖစ္ပါတယ္။အဲဒီလို ရုိးရွင္းတဲ့
အခ်ိဳး2ခုဟာ Perfect ျဖစ္ေတာ့တာပဲေပါ့။ A-A(unison), A-A'(8th) ေတြဟာ Perfect ျဖစ္တဲ့အသံ
အခ်ိဳးကိုရတယ္။ေနာက္ထပ္ရုိးရွင္းတဲ့အခ်ိဳးတစ္ခုက 2:3 ပဲ။435: 652.5 ပဲ။
တစ္စကၠန္႔မွာ 652.5 ၾကိမ္ တုန္ခါရင္ A ကေန 5 သံေျမာက္ျဖစ္တဲ့ E' ကိုရတယ္။
အဲဒါကေနာက္ထပ္နား၀င္ပီယံအျဖစ္ဆံုးအသံပဲ။ Perfect 5th လို႔သတ္မွတ္လိုက္ၾကတယ္။
A(435) ကိုတစ္၀က္ေလွ်ာ့တဲ့ A အနိမ့္သံ(217.5)နဲ႔အခ်ိဳးခ်ရင္ေတာ့ 1:3 အခ်ိဳးရတာေပါ့။
ဒါေၾကာင့္ 5 သံေျမာက္ဟာ simple ratio ျဖစ္တဲ့အတြက္ perfect လို႔သတ္မွတ္လို႔
Perfect 5th လို႔ ေခၚၾကတယ္။ ကဲ...အခ်ိဳးေတြျပဖို႔ A note ကို နမူနာ ထားျပတာရပ္ျပီး
Scale ကို ဘယ္လိုတည္ေဆာက္လည္းဆိုတာၾကည့္မယ္။ Key C ဖက္ျပန္လွည့္ရေအာင္။
C ကေန Perfect 5th ကိုယူရင္ G ကိုရတယ္။  G ကေန Perfect 5th ယူရင္ D ကိုရတယ္။
D ကေန Perfect 5th ကိုယူရင္ A ကိုရတယ္။ A ကေန Perfect 5th ယူရင္ E ရတယ္။
E ကေန Perfect 5th ယူရင္ B ရတယ္။ B ကေန Perfect 5th ယူရင္ F# ရတယ္။
....အဲဒီေတာ့ C major scale ကို စဥ္မယ္ဆိုရင္ C-D-E-F#-G-A-B ဆိုျပီးရတာေပါ့။
ဒါေပမယ့္ F# ကိုစဥ္းစားရမယ္။သူက B ကေနေရတြက္ထားတာျဖစ္တယ္။ F ဆိုရင္ေကာ..
F ကေန ေရတြက္ရင္ Perfect 5th ဟာ C ျဖစ္ပါတယ္။ အဲဒီေတာ့ F က ပိုျပီး C နဲ႔ တိုက္ရုိက္
ဆက္သြယ္မွဳရွိေနတယ္။ဒါေၾကာင့္ C Major Scale မွာ F# အစား F ကိုပဲ ယူၾကမယ္လို႔ ဆံုးျဖတ္
ႏုိင္တယ္။ဒါေၾကာင့္ C ကေန ေရတြက္ရင္ 4 သံေျမာက္ F ဟာလည္း C ဆိုတဲ့ Key Note နဲ႔
တိုက္ရုိက္ ပတ္သက္ေနလို႔ သူဟာလည္း Perfect ျဖစ္ျပီး Perfect 4th လို႔ ေခၚၾကတယ္။
ဒီေတာ့ Diatonic Scale တစ္ခုကိုတြက္ထုတ္ႏုိင္ျပီ။ Key-C ( C-D-E-F-G-A-B-C')ရပါတယ္။
ဒို-ေရ-မီ-ဖါ-ဆို-လာ-တီ-ဒိုး...ေပါ့ဗ်ာ။ကဲ.... Perfect ဟာ ဘာေၾကာင့္ Perfect ျဖစ္ရသလည္း
ဆိုတာ ဒါေလာက္ပဲကၽြန္ေတာ္သိပါတယ္။
 

ကိုယ္ပိုင္သံစဥ္ေရးၾကမယ္။
(ေရႊဦးစ)

ကိုယ္ပိုင္သံစဥ္ ေရးသားတဲ့အခါ ကၽြန္ေတာ္တို႔ စိတ္ထဲမွာ အျမဲတမ္းေတြးမိၾကတာကေတာ့
စာသားအရင္ေရးရမလား...သံစဥ္အရင္ေရးရမလား...ဆိုတာပါပဲ..။ေကာ့ဒ္ေလးေတြတီးျပီး
စာသားနဲ႔သံစဥ္တြဲျပီးေရးၾကတာလည္းရွိပါတယ္။ ဘယ္ဟာက အမွန္လည္းဆိုတာ........
သူငယ္ခ်င္းတို႔ေတာ့မသိဘူးကၽြန္ေတာ္ေတာ့ ေတာ္ေတာ္ ရွဳပ္ေထြးခဲ့ပါတယ္။ ဒီမွာ ကၽြန္ေတာ္
အရမ္းၾကိဳက္ခဲ့ရတဲ့ စႏၵယားလွထြဋ္ ရဲ႕ စကားအာေဘာ္ကိုၾကံဳလို႔ေျပာခ်င္ပါတယ္။ ဦးလွထြဋ္က
ဂီတဆိုတာ အသံအဓိကက်တဲ့အႏုပညာမို႔ သံစဥ္အရင္ရွာသင့္တယ္လို႔ ေျပာခဲ့ပါတယ္။
ကၽြန္ေတာ္လည္း melody အေၾကာင္း ေကာင္းေကာင္း ေလ့လာမိတဲ့အခါတုန္းကေတာ့ ဒီစကားကို
အျပည့္အ၀ ေထာက္ခံမိတယ္။ ဒါေပမယ့္ သီခ်င္းေရးတာလည္း အေလ့အက်င့္တစ္ခုဆိုေတာ့
အေလ့အက်င့္မ်ားလာတဲ့အခါ သီခ်င္း ေရးတာ စာသားအရင္ေပၚရင္အရင္ေရးတယ္..သံစဥ္က
ကပ္ပါလာတယ္။ သံစဥ္ေပၚရင္သံစဥ္ေရးတယ္..စာသားကပ္ပါလာတယ္။ တစ္ခါတစ္ေလ
စာသားေရာ သံစဥ္ေရာ တြဲျပီးလည္းေပၚလာတတ္တယ္။ ဒါေၾကာင့္ရင္ထဲက ခံစားခ်က္ဆိုတာ
ဘာနဲ႔မွကန္႔သတ္ထားလို႔မရဘူးဆိုတာ ကိုယ္ပိုင္သံစဥ္ေလ့လာခဲ့တဲ့ ၁၅ ႏွစ္တာကာလမွာ
သေဘာေပါက္ခဲ့ပါတယ္။ ဒါေပမယ့္ စည္းကမ္းေလးေတြေတာ့ရွိတယ္။ proportion အခ်ိဳးညီရမယ္
balance ရွိရမယ္။ ဒါေလးေတြေတာ့သတိထားရမယ္။ ေဆာင္ပုဒ္ေလးရွိပါတယ္...
" unity in variety " တဲ့။ အလွည့္အေျပာင္းေလးေတြ။ ဖမ္းစားႏုိင္တာေတြရွိရမယ္။ ဒါေပမယ့္
အခ်ိတ္အဆက္နဲ႔ညီညြတ္ရမယ္။ အမ်ားအားျဖင့္ေတာ့ကၽြန္ေတာ္သီခ်င္းေရးရင္ ၉၅% ေလာက္က
သံစဥ္အရင္ေရးပါတယ္။ ျပီးမွစာသားထည့္ပါတယ္။ စာသားကိုသံစဥ္ထည့္တာၾကေတာ့
ပိုခက္ပါတယ္။(ကၽြန္ေတာ့္အေနနဲ႔ေျပာတာပါ)။ စာသားက အခ်ိဳးညီတဲ့ meter ရွိမွ
သံစဥ္ထည့္ လို႔အလုပ္ျဖစ္ပါတယ္။ ကဲ...အဲဒီေတာ့သံစဥ္ေပါ့။ ဘယ္ကစမလည္း..။
ဘယ္ေလာက္ၾကီးက်ယ္တဲ့ဂီတျဖစ္ျဖစ္ ဘယ္ေလာက္ေသးငယ္တဲ့ ဂီတျဖစ္ျဖစ္..
သံစဥ္သြားပံု melodic movement (၃)မ်ိဳးပဲရွိပါတယ္။ အဲဒါေတြကေတာ့.....
(၁) Repeating ( ထပ္တလဲလဲေက်ာ့ျခင္း)
(၂) Scale Step ( အစဥ္လိုက္သြားျခင္း)
(၃) Leap or Skip ( ခုန္ကူးျခင္း)
ဒီ(၃)မ်ိုးပဲရွိပါတယ္။ Beethoven ပဲနားေထာင္ၾကည့္ၾကည့္၊ Bach ပဲနားေထာင္ၾကည့္ၾကည့္၊
ေခတ္ေပၚေတြ.. Beatles ေတြ ....အားလံုးအားလံုး ဒီထဲကမလြတ္ဘူး။
ဒီ့အျပင္လည္းမရွိဘူး။ ဒါေတြကိုပဲေရာေမႊျပီးအခ်ိဳးစပ္ရတာပ။
အဲဒီေတာ့ဒီမွာကၽြန္ေတာ္ေရးရတာ ဂီတသေကႍတမပါဘူး။ ဥပမာျပရတာနဲနဲခက္တယ္။
ဒါေၾကာင့္ႏုိင္ငံတကာသီခ်င္းေတြနဲ႔မေျပာပဲ ကၽြန္ေတာ္တို႔ႏုိင္ငံရဲ႕ ကိုယ္ပိုင္သံစဥ္ေတြနဲ႔ပဲဥပမာျပမယ္။
Repeating နဲ႔ပတ္သက္တဲ့ဥပမာတစ္ခုကေတာ့ထူးအိမ္သင္ရဲ႕ဂ်ပ္ဆင္ထိပ္ကလရိပ္ျပာ
သီခ်င္းကိုၾကည့္ပါ။ " ေန၀င္ျပီဆိုရင္ကိုယ္ေလငိုခ်င္တယ္
ရင္မွာနာက်င္စြာ....ေဆြးတယ္" အဲဒီမွာေဆြးတယ္ကလြဲရင္စလာကတည္းက repeated note ေတြခ်ည္းပဲ။
Scale Step နဲ႔ပတ္သက္ရင္လည္း "ျပန္မလာေတာ့ဘူးကြယ္ကိုယ္ထြက္...သြားေတာ့မယ္"
ျပန္မလာေတာ့ဘူးကြယ္သီခ်င္းေလး မွာေတြ႔ႏုိင္တယ္။ "တို႔ေရဆာရင္ေရခ်ိဳေတြယူလာေပးသူ"
စသျဖင့္သီခ်င္းေတြကိုမ်ားမ်ားေလ့လာရင္ေတြ႔ပါလိမ့္မယ္။ Leap နဲ႔ပတ္သက္တဲ့ဥပမာေတြကေတာ့
 ' မု..သား' မေျပာတတ္ပါဘူးေလ..အသက္ေလာက္ခ်စ္တယ္
ယံုၾကည္ ' ရဲ႕..လား...ကေလး' ဒါမ်ိဳး။ interval 3rd နဲ႕3rd ထက္ေက်ာ္ရင္အဲဒီ note က leap ပဲ။
သီခ်င္းတစ္ပုဒ္မွာ leap ခ်ည္းလည္းမရဘူး...step ခ်ည္းလည္းမရဘူး..repeat ခ်ည္းလည္းမရဘူး။
အားလံုးပါရတယ္။ ပါတယ္ဆိုတာလည္းသီခ်င္းေတြကိုခြဲျခမ္းစိတ္ျဖာၾကည့္ပါ။ေတြ႔ပါလိမ့္မယ္။
ဒါ melody ရဲ႕အေျခခံသေဘာေလးပဲရွိပါေသးတယ္။ ဒီလိုပဲ ကၽြန္ေတာ္ နဲနဲခ်င္းစဥ္းစားျပီး သူငယ္ခ်င္းတို႔
နားလည္ေအာင္ ေရးျပသြားခ်င္ပါတယ္။ သိျပီးသူမ်ားကလည္းဒီကေနဆင့္ပြား
ျပီးထပ္ဆင့္ေရးသားမွာကိုလည္းကၽြန္ေတာ္ၾကိဳဆိုေမွ်ာ္လင့္ပါတယ္......




ကိုယ္ပိုင္သံစဥ္ေရးၾကမယ္။ (၂)
(ေရႊဦးစ)

In every melody and in every piece, we find these two ideas:
1.) Repetition or Similarity , and
2.) Contrast.
-----------Angela Diller ( First Theory Book )
Angela Diller ရဲ႕ First Theory Book မွာ ေရးထားတဲ့ စာေၾကာင္းေလးနဲ႔တင္ ဂီတကို ေရးဖြဲ႕တဲ့ ကိစၥဟာ ျပည့္စံုေနသလိုပါပဲ။
melody ကိုစတင္ေရးဖြဲ႔တဲ့ အခါ စိတ္ကူးတစ္ခုနဲ႔ ေတာ့စတင္ရပါတယ္။ အမ်ားၾကီးကေနစ စရာမလိုပါဘူး။ note ၂ ခုေလာက္ျဖစ္ျဖစ္..
note ၁ bar ေလာက္ျဖစ္ျဖစ္နဲ႕ စိတ္ကူးကိုစတင္ႏုိင္ပါတယ္။ အဲဒါေလးကိုမွီျပီး bar ေတြကိုခ်ဲ႕ သြားရတာပါ။
အဲဒီစတင္တဲ့စိတ္ကူး( notes) ေလးကို Motif(Motive) လို႔ ေခၚပါတယ္။ ကၽြန္ေတာ္တို႔လို ကိုယ္ပိုင္သံစဥ္ေလးတစ္ပုဒ္ေလာက္အတြက္ေတာ့
Motif ဟာ သိပ္ၾကီးစရာမလိုပါဘူး။ သူတို႕အေနာက္တိုင္းက ဂီတမာစတာေတြက သီခ်င္းေလာက္စပ္ေရးတာကို small work တဲ့။ ခပ္ႏွိမ္ႏွိမ္ေလး
ေခၚၾကတယ္။ ဟဲဟဲ.. small work ေတာင္ကၽြန္ေတာ္တို႔မွာ ေသခ်င္ေစာ္နံေရာပဲ။ sonata လို large form ေတြေရးရင္ေတာ့ motif ဟာ
4 bar phrase တစ္ခုလည္းျဖစ္ႏုိင္သလို ဒီထက္လည္းမ်ားႏုိင္ပါတယ္။ ဒါေပမယ့္ကၽြန္ေတာ္တို႔ ကိုယ္ပိုင္ သံစဥ္ေလးအတြက္ေတာ့
ေျခတစ္လွမ္းကပဲစပါမယ္။ motif ကိုဘယ္လိုခ်ဲ႕ထြင္မလဲ..။ ဥပမာ-Tonic triad တစ္ခုကစပါမယ္ ။ ဒီမွာ staff notation နဲ႕ျပလို႔မရလို႔
Tonic Solfa notation နဲ႔ ပဲ အဆင္ေျပသေလာက္သေဘာေလာက္ျပသြားပါမယ္။
Key C { ၊ d : m ၊ s : d' ၊} 1 bar motif
ယူ လိုက္ပါမယ္။ ေနာက္တစ္ဘားကိုလည္း Tonic note ေတြနဲ႔ ထပ္ခ်ဲ႕ ႏုိင္ပါတယ္။ အဲဒီေတာ့ ၂ ဘား ရပါျပီ။
Key C { ၊ d : m ၊ s : d' ၊ m : s ၊ s : - ၊} အဲဒီမွာေနာက္ထပ္ ၂ ဘား ထပ္ခ်ဲ႕ လိုက္ရင္ musical sentence တစ္ခု (၀ါ) musical phraseတစ္ခု
ရပါျပီ။
Key C { ၊ d : m ၊ s : d' ၊ m : s ၊ s : - ၊ s : f ၊ m : r ၊ d :- ၊ - : - ၊ }={ ဒိုမီဆိုဒိုး, မီဆိုးဆိုး-, ဆိုးဖါးမီးေရ, ဒို---။}ေပါ့ဗ်ာ။
အဲဒီေတာ့ကၽြန္ေတာ္တို႔ မွတ္ထားရမွာက melody ရဲ႕အေသးဆံုးအစိတ္အပိုင္းကို motif လို႔ ေခၚတယ္။ 2 bar ကို section တစ္ခု (၀ါ)
subdivision လို႔လည္းေခၚၾကတယ္။ 4 bar ျပည့္ရင္ေတာ့ 1 phrase လို႔ ေခၚတယ္။ ေနာက္ထပ္ 4 bar ထပ္ခ်ဲ႕လို႔ 8 bar ျဖစ္ျပီဆိုရင္
period တစ္ခုလို႔ ဂီတပညာရွင္ေတြကသတ္မွတ္ၾကပါတယ္။ bar ေတြကိုထပ္ခ်ဲ႕တဲ့ေနရာမွာ sequential phrase လို႔ ေခၚတဲ့ အစဥ္လိုက္
ထပ္ေက်ာ့ ပံုစံေတြလည္း သံုးရပါတယ္။ ဒါမွ melody ဟာ အားပိုေကာင္းလာပါတယ္။ ကၽြန္ေတာ္တို႔ ျမန္မာကိုယ္ပိုင္သံစဥ္ေလာကမွာ
အဲဒီပံုစံကို အမ်ားဆံုးသံုးတာ ေတးေရး စိုင္းခမ္းလိတ္ပါ။ ဥပမာအလြယ္ျပရရင္...ေမျမိဳ႔မိုးသီခ်င္း (ေမျမိဳ႕မွာမိုးေခါင္တာၾကားဘူးျပီ... ေမျမိဳ႕မွာမိုးေခါင္တာၾကားဘူးျပီ)
(ေယာက္်ားလည္းအသဲနဲ႔..ေယာက္်ားလည္းအလြမ္းနဲ႔..ေယာက္်ားလည္းအေဆြးနဲ႔..) ဒါမ်ိဳးေတြ သူ႔သီခ်င္းမွာ အမ်ားၾကီး...ေတြ႔ႏုိင္ပါတယ္။ ေလ့လာၾကည့္ၾကပါ။
သီခ်င္းေတြကို type အမ်ိဳးအစားခြဲလိုက္ရင္ (၂)မ်ိဳးပဲရပါတယ္။
၁) flowing type (သံစဥ္အနိမ့္အျမင့္အတက္အက် ေလးေတြနဲ႔ ေရးဖြဲ႔တာမ်ိဳး-ဥပမာ...ေမဆြိ ရဲ႕ " အတၱ" သီခ်င္းပံုစံမ်ိဳး။
၂) rhythmical type ( အပိုဒ္တစ္ပိုဒ္ကို ထပ္ကာထပ္ကာ ေက်ာ့တဲ့ပံုစံမ်ိဳး- ဥပမာ...ေလးျဖဴ ထင္တယ္.." ခဏခဏေတာ့ေမ့ထား..ေသျခင္းေသျခင္းရဲ႕တရား..သတိသတိေတာ့ထား.."
ကၽြန္ေတာ္သီခ်င္းေတြသိပ္မရလို႔အမွားပါရင္ခြင့္လႊတ္ပါ။ အလြယ္တကူနားလည္ေအာင္ပဲေရးျပရတာပါ။
အဲဒီေတာ့ဒါေလာက္ဆိုကိုယ္ပိုင္သံစဥ္အတြက္ General Outline ေတာ့ရျပီထင္ပါတယ္။international staff notation နဲ႕ပဲျပႏုိင္
တာေတြကိုေတာ့ဒီမွာျပလို႔အဆင္မေျပေသးလို႔မေရးေတာ့ပါဘူး။ က်န္တာေတာ့အားထုတ္မႈပါပဲ။
စာသားကေတာ့ ပါရမီ နဲ႔ စာဖတ္အားေပၚမူတည္ပါတယ္။ ဒီေနရာမွာတစ္ခုေျပာခ်င္တာက copy ထက္ကိုယ္ပိုင္သံစဥ္ကို
ကၽြန္ေတာ္ပိုအားသန္ပိုအားေပးေပမယ့္ေကာ္ပီေရးတဲ့ lyricist ေတြကိုအလြန္အထင္ၾကီးပါတယ္။ စာသားေတြ ေျပာင္ေျမာက္လွတဲ့အတြက္ပါ။
သူတို႔အေနာက္တိုင္းမွာဆိုရင္ music ေရးႏုိင္တဲ့သူမရွားေပမယ့္စာသားထည့္တဲ့lyricist ေတြရွားပါတယ္။ အဲဒီေတာ့သံစဥ္ေတြၾကိဳးစားေရးျပီး lyricist ေတြက
စာသားေကာင္းေကာင္းထည့္ေပးရင္ကိုယ္ပိုင္သံစဥ္ေတြပိုျပီးလႊမ္းမိုးလာမွာပါ။ မိမိကိုယ္တိုင္စာသားေရာသံစဥ္ေရာဆိုရင္ေတာ့
အတိုင္းထက္အလြန္ေပါ့ဗ်ာ.... မဟုတ္ဖူးလား သူငယ္ခ်င္းတို႔........။
ကိုယ္ပိုင္သံစဥ္ေတြနဲ႔အဆင္ေျပၾကပါေစလို႔ ဆုေတာင္းေပးလိုက္ပါတယ္။
(သီခ်င္းေရးစပ္သူမ်ား Group တြင္တင္ထားေသာ post ကိုျပန္လည္ကူးယူေဖၚျပပါသည္။)