စုံစီနဖာ၊အတိုအထြာရြာ
Chord မ်ား၏သဘာဝသံမ်ား (၀င္းကို)
Major chords
Minor chords
Diminished chords
Augmented chords
ေခတ္ေပၚသီခ်င္းတစ္ပုဒ္ရဲ႕ ဖြဲ႔စည္းမွဳ (ေရႊဦးစ)
သီခ်င္းတစ္ပုဒ္ကိုေလ့လာၾကည့္ရေအာင္..သူငယ္ခ်င္းတို႔
သီခ်င္းတစ္ပုဒ္ကို အဓိကအစိတ္အပိုင္း ၃ ခုနဲ႔ဖြဲ႕စည္းထားၾကတယ္
၁.စာသား(lyric) ၂. သံစဥ္(melody) ၃. ေနာက္ခံဂီတ (background music) ..အဲဒီ ၃မ်ိဳးပါပဲ။
နဲနဲေလးထပ္ေျပာၾကည့္မယ္။
၁.စာသား(lyric)
စာသားကေတာ့သီခ်င္းထဲကစကားလံုးေတြ၊၀ါက်ေတြပါပဲ။ အဲဒီစာသားေတြက
ဇာတ္လမ္းေလးေတြျဖစ္ခ်င္ျဖစ္မယ္၊ခံစားခ်က္စာစုေလးေတြျဖစ္ခ်င္ျဖစ္မယ္၊အဲဒီစာသားေတြဟာလည္း
အသံအတိုအရွည္metreရွိျပီးနဲ႔ကာရန္ေလးေတြနဲ႔ျဖစ္တတ္တယ္။
၂.သံစဥ္(melody)
သံစဥ္ကေတာ့ သူငယ္ခ်င္းတို႔ဆိုိုညည္းတဲ့ေတးသြားေလးပါပဲ။သူက note ေတြတန္ဖိုးအမ်ိဳးမ်ိဳးနဲ႕ တြဲစပ္ထားၾကတာပါ။သီခ်င္းတစ္ပုဒ္ရဲ႔စာသားေလးကိုဆိုညည္းလိုက္တာဟာသံစဥ္ကိုစာသား နဲ႔တြဲဆိုလိုက္တာပဲေပါ့။
၃.ေနာက္ခံဂီတ(Background music)
ေနာက္ခံဂီတကေတာ့ တီး၀ိုင္းရဲ႔ဂီတပညာရွင္ေတြအတူတကြတီးထားၾကတာပါ။
အဲဒီေနာက္ခံဂီတကေတာ့သံစဥ္စာသားကိုေထာက္ပံ့ေပးျပီး၄င္းတို႔နဲ႔တသားတည္းျဖစ္ေစပါတယ္။
အဲဒီေတာ့သီခ်င္းရဲ႕ အဆာပလာ ၃ မ်ိဳးမွာ စာသားနဲ႔သံစဥ္ကေတးေရးသူတစ္ေယာက္ အတြက္ေတာ့ပိုအေရးၾကီးပါတယ္။
သံစဥ္နဲ႔စာသားတို႔ရဲ႕အားေကာင္းမွဳေၾကာင့္ သီခ်င္းဟာေပါက္သြားတတ္ပါတယ္။
ေနာက္ခံဂီတအတြက္ကေတာ့ပူပန္မွဳသိပ္ထားစရာမလိုပါဘူးဒါကတီးတဲ့ပညာရွင္ေတြက
အဆင္ေခ်ာေအာင္လုပ္သြားႏုိင္ၾကပါတယ္။အခုေျပာခဲ့တာေတြဟာသီခ်င္းတစ္ပုဒ္ရဲ႕ အဓိကေခါင္းစဥ္ၾကီးေတြပါ။
ထပ္မံျပီးေတာ့သီခ်င္းမွာပါတဲ့အစိတ္အပိုင္းေတြကို ထပ္ျပီးအေသးစိတ္သိဖို႔လိုပါေသးတယ္။
Song parts ေတြလို႔ေခၚရမွာေပါ့။
Song Parts ၇ မ်ိဳးရွိပါတယ္။အဲဒါေတြကေတာ့..
1.Introduction( I )
2.Verse (V)
3.Pre-Chorus (PC)
4.Chorus (C)
5.Bridge (B)
6.Solo (S)
7.Outro (O) တို႔ျဖစ္ၾကပါတယ္။ေခတ္ေပၚေတးဂီတေတြဟာအဲဒီအစိတ္အပိုင္းေတြနဲ႔ဖြဲ႔စည္းၾကပါတယ္။
သီခ်င္းတိုင္းကိုေတာ့ဒါေတြအားလံုးပါရမယ္လို႔မဆိုလိုပါဘူး။ သီခ်င္းေတာ္ေတာ္မ်ားမ်ားဟာverse နဲ႔ chorus ပဲပါတဲ့
ရုိးရုိးရွင္းရွင္းသီခ်င္းေတြလည္းရွိၾကတာအမ်ားၾကီးပါ။ ဒါေပမယ့္ ဒီကေန႔ေခတ္သစ္ရဲ႕ခ်ဲ႕ထြင္မွဳကိုရွင္းျပလိုရင္းျဖစ္ပါတယ္။
အဲဒီေတာ့ song parts ၇ မ်ိဳးကိုတစ္ခ်က္ခ်င္းၾကည့္ရေအာင္..
1.Introduction : သူ႔ကို intro လို႔လည္းေခၚၾကပါတယ္။ music သက္သက္ပဲတီးတာပါ vocal မပါဘူး။သီခ်င္းရဲ႕
အစပိုင္းမွာမိတ္ဆက္အေနနဲ႔၀င္တာပါ။ ( intro မပါတဲ့ခၽြင္းခ်က္ရွိတဲ့သီခ်င္းေတြလည္းရွိပါတယ္)။
2.Verse : verse ကေတာ့ သီခ်င္းစဆိုတဲ့အပိုဒ္ပါ။ ဒါေပမယ့္ရွားရွားပါးပါး chorus နဲ႔စတင္ျပီးဆိုတဲ့သီခ်င္းေတြ လည္းရွိပါတယ္။ဒါေပမယ့္ 95% ေသာ
hit song ေတြကေတာ့ ပထမဆံုး verse အပိုဒ္နဲ႔စတင္သီဆိုၾကတာခ်ည္းပါပဲ။ သီခ်င္း တစ္ပုဒ္မွာ verse အပိုဒ္ ၂ ပိုဒ္ကေန ၄ ပိုဒ္အထိ ပါတတ္ပါတယ္။
verse အပိုဒ္ဟာ အျဖစ္အပ်က္တစ္ခုရဲ႕ဇာတ္လမ္းေလးျဖစ္ခ်င္ျဖစ္ေနမယ္ ဒါမွမဟုတ္ စကားလံုးအလွေလးေတြနဲ႔ခ်ယ္မွဳန္းထားတာလည္းျဖစ္ႏုိင္ပါတယ္။
verse ရဲ႕ သံစဥ္ေတြဟာအတူတူပဲျဖစ္ျပီး စာသားေလးေတြသာေျပာင္းလဲသြားတာပါ။
3.Pre-Chorus : pre-chorus ကေတာ့ ခၽြင္းခ်က္တစ္ခုပါ။ သူ႕ကို သံုးလည္းရသလိုမလိုအပ္ရင္ေတာ့မသံုးပဲ ေနႏုိင္ပါတယ္။ အမ်ားအားျဖင့္ verse ျပီးရင္
chorus ကိုတက္သြားၾကတာမ်ားပါတယ္။ ဒါေပမယ့္ကို pre-chorus ကိုဘယ္လိုေနရာမွာသံုးသလဲဆ္ိုေတာ့
verse အပိုဒ္မွာ low note ေတြသံုးထားတယ္။ ဒါေပမယ့္ chorus မွာေတာ့ high note ေတြသံုးထားတဲ့အခါ melody ကူးေျပာင္းတာ
ေခ်ာေမြ႔ေစဖို႔ medium note ေလးေတြနဲ႔ pre-chorus ကို ခံျပီးမွ chorus ကိုတက္ၾကပါတယ္။အဲဒီေတာ့ စာသားအကူးအေျပာင္းလည္းေခ်ာေမြ႔သြားတာေပါ့။
4.Chorus : chorus ကေတာ့သီခ်င္းတစ္ပုဒ္ရဲ႕ melody အရ ေရာ lyric အရေရာ စိတ္လွဳပ္ရွားဖို႔အေကာင္းဆံုးအပိုဒ္ပါ။ အမ်ားအားျဖင့္ သီခ်င္းရဲ႕ title စာသားေတြ၊
နားဆင္သူကိုဖမ္းစားမယ့္စာသားေတြ ပါ၀င္ၾကျပီးေတာ့ ၂ ၾကိမ္ ထက္မက ေက်ာ့ျပီးသီကံုးၾကတယ္။ သီခ်င္းရဲ႕ title တို႔ဘာတို႔ဆိုတာကစိတ္ထဲမွာနားစြဲေစတဲ့
အပိုဒ္ေတြေပါ့။ chorus ကိုသီခ်င္းတစ္ပုဒ္မွာ အနည္းဆံုး ၃ ၾကိမ္ေလာက္ေတာ့ေက်ာ့ျပီးဆိုၾကတယ္။ chorus ရဲ႕ စာသား(lyric)၊ သံစဥ္ (melody)၊ ေနာက္ခံဂီတ ( background music)
ေတြဟာ ထပ္ေက်ာ့တိုင္းတူညီတတ္ၾကတယ္။ အဲ..ခၽြင္းခ်က္ကေတာ့ပိုျပီး ဆြဲေဆာင္မွဳျဖစ္ေအာင္ chorus တစ္ခုလံုးကိုေျပာင္းလဲေရးစပ္ထားတဲ့ outro chorus ကေတာ့ chorus ကေန
ကြဲျပားခ်က္တစ္ခုေပါ့။
5. Bridge : Bridge ကို ပံုစံ ၂ မ်ိဳး ရည္ရြယ္ခ်က္ ၂မ်ိဳး နဲ႔ေရးၾကပါတယ္။ အဲဒီေတာ့ Bridge ၂ မ်ိဳးလို႔သတ္မွတ္လိုက္ရေအာင္။
Bridge ကိုအထူးအသံုးမ်ားတာကေတာ့ Verse/Chorus သီခ်င္းမ်ိဳးမွာေရးသားေလ့ရွိၾကပါတယ္။ေနာက္ပံုစံတစ္မ်ိဳးအသံုးျပဳပံုကေတာ့
Verse/Bridge ပံုစံပဲျဖစ္ပါတယ္။ အဲဒီမွာသီခ်င္းရဲ႕ဆြဲေဆာင္တဲ့စာသားေတြ၊ေခါင္းစီးစာသားေတြကို Verse/Chorus အမ်ိဳးအစားမွာၾကေတာ့
Chorus မွာေရးသားေလ့ရွိၾကတယ္။ Verse/Bridgeဆိုတဲ့ အမ်ိဳးူအစားမွာၾကေတာ့ Verse မွာပဲ အဲဒီစာသားေတြကိုေတြ႔ရတယ္။
ပထမအမ်ိွဳးအစား Bridge ကိုေတာ့ နားေထာင္သူပရိတ္သတ္အတြက္အသစ္အဆန္း ျဖစ္ေစဖို႕ရာ သီခ်င္းရဲ႕တစ္၀က္ေလာက္မွာ
ေရးသားေလ့ရွိပါတယ္။ Verse/Chorus song တစ္ပုဒ္မွာ သီခ်င္းတစ္၀က္ေလာက္ေရာက္ရင္ အရင္
Verse အပိုဒ္ရဲ႔သံစဥ္ကိုထပ္ျပီးနားမေထာင္ခ်င္ေတာ့ဘူး။ျငီးေငြ႔စရာျဖစ္လာတယ္။ဒါေၾကာင့္ Bridge ကိုေရးၾကတာ။သူ႕သံစဥ္က
Verse နဲ႔လည္းမတူဘူး၊Chorus နဲ႔လည္း ကြဲျပားတယ္။သံစဥ္စာသားအသစ္ေလးေတြေပါ့။ Verse နဲ႕ Chorus ၾကားမွာေခ်ာေမြ႔ေစတဲ့ေပါင္းကူးေလး
ဒါမွမဟုတ္ solo နဲ႕ေခ်ာေမြ႔ေစတဲ့ဆက္စပ္မွုေလးေပါ့။ဒုတိယအမ်ိဳးအစား Bridge ကိုသံုးတာကေတာ့
Chorus လံုး၀မပါတဲ့ Verse/Bridge အမ်ိဳးအစားပဲျဖစ္တယ္။Bridge က Verse နဲ႔ကြဲျပားျပီးသံစဥ္စာသားေရးထားေပမယ့္
ေခါင္းစီးစာသားေတြဘာေတြကိုေတာ့ Bridge မွာမထည့္ပဲ Verse မွာပဲပါရတယ္။ဒါက Chorus မဟုတ္ဘူး Bridge ဆိုတာကို
ျငင္းခံုခ်င္စရာေမးခြန္းေတြနဲ႔ပဲထားလိုက္ရေအာင္။ဂီတဆိုတာ အသစ္အသစ္ဖန္တီးမွဳေတြပဲမဟုတ္လား...။
6. Solo : ဒီေနရာမွာသီခ်င္းဆိုတာနားပါတယ္။ ဂစ္တာသမား(သို႔မဟုတ္) အျခားတူရိယာပညာရွင္တို႕
တစ္ကိုယ္ေတာ္လက္စြမ္းျပၾကပါတယ္။တီးလံုးခ်ည္းပဲေပါ့ဗ်ာ။
7 . Outro : ဒါကေတာ့သီခ်င္းရဲ႕ေနာက္ဆံုးဆိုတဲ့ chorus ကို ပိုျပီးဆြဲေဆာင္မွဳရွိေအာင္ melody ကိုေျပာင္းလဲ
သီဆိုတဲ့ chorus အပိုဒ္ပါ။
(ကဲ..သီခ်င္းေရးရင္..အဲဒီလို 7 မ်ိဳးပါခ်င္ပါမယ္။မပါရင္လဲမပါဘူး။ verse အပိုဒ္ခ်ည္းပဲ
ပါတဲ့သီခ်င္းေတာင္ရွိေသးေတာ့...ဖန္တီးမွဳတိုင္းဆန္းသစ္လို႔ ရပါတယ္လို႔ေျပာရင္း.....
{ေရႊဦးစ....---- ေခတၱ...အရူးရြာ။} )
Perfect note က ဘာေၾကာင့္ Perfect ျဖစ္ရတာလဲ(Perfect လို႔ဘာေၾကာင့္ေခၚရလဲ)....(ေရႊဦးစ)
အေတာ္ဦးေဏွာက္စားတဲ့ေမးခြန္းပါ။ဂီတသံေတြမွာPerfect tone ဆိုတာ
နားထဲမွာနား၀င္ပီယံအရွိဆံုးမို႔ သူကအေရးပါပါတယ္။ဒါဆိုဘာေၾကာင့္အေရးပါသလဲလို႔ေမးတာနဲ႔တူတူပဲလို႔မွတ္ရမွာေပါ့။
Staff လိုင္းေတြေပၚမွာ note 2 ခုကိုတျပိဳင္တည္းေရးတဲ့အခါ သူတို႔ 2 ခု အကြာအေ၀း
ကို interval လို႔ ေခၚၾကပါတယ္။ဥပမာ- Key C မွာၾကည့္ပါ။
Key note ျဖစ္တဲ့ C ကေန F ထိ ေရတြက္ၾကည့္ရင္ 4 ရပါတယ္။
G ထိေရၾကည့္ရင္ 5 ရပါတယ္။အဲဒီ ႏွစ္ခုက Perfect အကြာအေ၀းပါ။
C နဲ႔ F ကို Perfect 4th လို႔ေခၚျပီး C နဲ႔ G ကို Perfect 5th လို႔ ေခၚပါတယ္။
ျပီးေတာ့ ေနာက္ထပ္ perfect 2 ခုရွိေသးတယ္။ C နဲ႔ C ဆိုရင္ အကြာအေ၀း
မရွိလို႔ Perfect Unison လို႔ေခၚတယ္။ C ကေန ေနာက္ထပ္ Octave
ျဖစ္တဲ့ ေရတြက္ရင္ 8 ခုေျမာက္ C' အျမင့္သံလည္း Perfect ပါပဲ။
Perfect 8th ေပါ့။အဲဒီေတာ့အခုဒီေနရာမွာတျခား interval ေတြအေၾကာင္း
(Inversion ေတြအေၾကာင္း)မေျပာေတာ့ပါဘူး။အဲဒါသီးျခားေဆာင္းပါးအေနနဲ႔ ၀င္းကိုေရးေနပါတယ္။
အဲမွာျပည့္ျပည့္စံုစံုဖတ္ႏုိင္ပါတယ္။အဲဒီေတာ့ေမးခြန္းကိုျပန္လွည့္ရေအာင္။
Perfect သံေတြကိုဘာေၾကာင့္ Perfect လို႔ေခၚရတာလဲတဲ့။(ဟီးဟီး...
ေမးခြန္းကရီစရာမေကာင္းဘူးလား...ဒီအတိုင္းမွတ္ထားရင္ျပီးတဲ့ဟာကို..အရူး..)
ဒါကအသံေတြဆက္သြယ္တာနဲ႔ဆိုင္သြားျပီ။ Tone-Relation ေပါ့။
Natural C ရဲ႕အထက္ ေရတြက္လိုက္ရင္ 6 ခုေျမာက္မွာ A ရွိပါတယ္။
အဲဒီ A note ကိုနမူနာထားျပီးေျပာပါမယ္။တစ္စကၠန္႔မွာ A note ဟာ
တုန္ခါတဲ့ၾကိမ္ႏွဳန္း 435 ရွိပါတယ္။(440 နဲ႔လည္းတြက္ရင္ရပါတယ္။)။
အဲဒီေတာ့ A ကေန A ပဲရွိေနရင္ေျပာင္းလဲမွဳမရွိတဲ့အတြက္ 1:1 အခ်ိဳးပဲရပါတယ္။
အဲဒီ A ကို ပဲ ႏွစ္ဆတုန္ခါလိုက္ရင္ သူ႔ရဲ႕ Octave တစ္ဆင့္ျမင့္သံ A (ၾကိမ္ႏွဳန္း 870)
ရပါတယ္။ဒါေၾကာင့္အခ်ိဳးက 435:870 ဆိုေတာ့ 1:2 ျဖစ္ပါတယ္။အဲဒီလို ရုိးရွင္းတဲ့
အခ်ိဳး2ခုဟာ Perfect ျဖစ္ေတာ့တာပဲေပါ့။ A-A(unison), A-A'(8th) ေတြဟာ Perfect ျဖစ္တဲ့အသံ
အခ်ိဳးကိုရတယ္။ေနာက္ထပ္ရုိးရွင္းတဲ့အခ်ိဳးတစ္ခုက 2:3 ပဲ။435: 652.5 ပဲ။
တစ္စကၠန္႔မွာ 652.5 ၾကိမ္ တုန္ခါရင္ A ကေန 5 သံေျမာက္ျဖစ္တဲ့ E' ကိုရတယ္။
အဲဒါကေနာက္ထပ္နား၀င္ပီယံအျဖစ္ဆံုးအသံပဲ။ Perfect 5th လို႔သတ္မွတ္လိုက္ၾကတယ္။
A(435) ကိုတစ္၀က္ေလွ်ာ့တဲ့ A အနိမ့္သံ(217.5)နဲ႔အခ်ိဳးခ်ရင္ေတာ့ 1:3 အခ်ိဳးရတာေပါ့။
ဒါေၾကာင့္ 5 သံေျမာက္ဟာ simple ratio ျဖစ္တဲ့အတြက္ perfect လို႔သတ္မွတ္လို႔
Perfect 5th လို႔ ေခၚၾကတယ္။ ကဲ...အခ်ိဳးေတြျပဖို႔ A note ကို နမူနာ ထားျပတာရပ္ျပီး
Scale ကို ဘယ္လိုတည္ေဆာက္လည္းဆိုတာၾကည့္မယ္။ Key C ဖက္ျပန္လွည့္ရေအာင္။
C ကေန Perfect 5th ကိုယူရင္ G ကိုရတယ္။ G ကေန Perfect 5th ယူရင္ D ကိုရတယ္။
D ကေန Perfect 5th ကိုယူရင္ A ကိုရတယ္။ A ကေန Perfect 5th ယူရင္ E ရတယ္။
E ကေန Perfect 5th ယူရင္ B ရတယ္။ B ကေန Perfect 5th ယူရင္ F# ရတယ္။
....အဲဒီေတာ့ C major scale ကို စဥ္မယ္ဆိုရင္ C-D-E-F#-G-A-B ဆိုျပီးရတာေပါ့။
ဒါေပမယ့္ F# ကိုစဥ္းစားရမယ္။သူက B ကေနေရတြက္ထားတာျဖစ္တယ္။ F ဆိုရင္ေကာ..
F ကေန ေရတြက္ရင္ Perfect 5th ဟာ C ျဖစ္ပါတယ္။ အဲဒီေတာ့ F က ပိုျပီး C နဲ႔ တိုက္ရုိက္
ဆက္သြယ္မွဳရွိေနတယ္။ဒါေၾကာင့္ C Major Scale မွာ F# အစား F ကိုပဲ ယူၾကမယ္လို႔ ဆံုးျဖတ္
ႏုိင္တယ္။ဒါေၾကာင့္ C ကေန ေရတြက္ရင္ 4 သံေျမာက္ F ဟာလည္း C ဆိုတဲ့ Key Note နဲ႔
တိုက္ရုိက္ ပတ္သက္ေနလို႔ သူဟာလည္း Perfect ျဖစ္ျပီး Perfect 4th လို႔ ေခၚၾကတယ္။
ဒီေတာ့ Diatonic Scale တစ္ခုကိုတြက္ထုတ္ႏုိင္ျပီ။ Key-C ( C-D-E-F-G-A-B-C')ရပါတယ္။
ဒို-ေရ-မီ-ဖါ-ဆို-လာ-တီ-ဒိုး...ေပါ့ဗ်ာ။ကဲ.... Perfect ဟာ ဘာေၾကာင့္ Perfect ျဖစ္ရသလည္း
ဆိုတာ ဒါေလာက္ပဲကၽြန္ေတာ္သိပါတယ္။